Παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης 8 Ιουνίου 2011, στο βιβλιοπωλείο Δημοκρίτειο , το βιβλίο της Ευτέρπης Θεοκλίεβα – Στόϊτσεβα «Η τοπογραφία της Μεσημβρίας του Ευξείνου Πόντου από τον 4ο έως και τον 7ο αιώνα» που εκδόθηκε πριν δύο χρόνια περίπου από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης- Έβρου.

Πρόκειται για τη διδακτορική διατριβή της συγγραφέως, καρπός μιας μακροχρόνιας εργασίας της ιδίας με βάση τα συμπεράσματα των αρχαιολογικών ανασκαφών που διεξήχθησαν υπό τη διεύθυνση και με τη συμμετοχή της. Στο βιβλίο παρουσιάζονται αξιόλογα βυζαντινά κατάλοιπα, τα οποία θα είχαν χαθεί για την επιστήμη αν δεν τα κατέγραφε η συγγραφέας του βιβλίου.

Την παρουσίαση της συγγραφέως έκανε η φιλόλογος Νατάσα Χατζηνικολάου.

Μέρος της παρουσίασης του βιβλίου της κ. Ευτέρπης Θεοκλίεβα – Στόϊτσεβα: 

Μεταφερόμαστε σήμερα στη Μεσημβρία, μια αρχαία ελληνική πόλη της Θράκης στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Η Μεσημβρία αυτή δεν έχει σχέση με τη «δική μας» Μεσημβρία στα παράλια του Έβρου, αλλά οι δύο πόλεις, όπως είχε κάποτε πει και η συγγραφέας Ευτέρπη Θεοκλίεβα – Στόιτσεβα, έχουν ένα κοινό σημείο: ακουμπούν τη θάλασσα από τη Θράκη, η μία από το Βορρά, στον Εύξεινο Πόντο, και η άλλη από το Νότο.

Η επικρατούσα άποψη για την πόλη τη θέλει να είναι αποικία των Μεγαρέων, η αρχαί πόλη Με(λ)σέμπρια, από το όνομα του αρχηγού των αποίκων Μέ(λ)σα και την παλιά θρακική λέξη –μπρία που θα πει πόλη. Αυτά παραδίδει ο γεωγράφος Στράβων. Λέγεται λοιπόν πως ήταν αποικία των Μεγαρέων στον Εύξεινο Πόντο και χτίσθηκε πιθανόν στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Ήταν μια ελληνική αποικία στα βουλγαρικά σήμερα εδάφη, με μεγάλης αξίας στοιχεία αρχαιοελληνικού πολιτισμού, που ανακαλύφθηκαν σχετικά πρόσφατα.

Οι ανακαλύψεις αυτές πραγματοποιήθηκαν από μια κάτοικο της πόλης, του σημερινού Νέσεμπαρ, την κυρία Ευτέρπη Θεοκλίεβα – Στόιτσεβα. Γεννήθηκε, μεγάλωσε, έζησε και ζει στη Μεσημβρία. Η κ. Θεοκλίεβα εργάστηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μεσημβρίας και συμμετείχε στις αρχαιολογικές ανασκαφές.

Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα είναι μια μελέτη, που πέρασε από χίλια κύματα και απίστευτες θυσίες και δυσκολίες για να γίνει βιβλίο και να συνεισφέρει στην ιστορική καταγραφή και στη συγγραφική κληρονομιά μας.

Βάση του αποτέλεσαν τα συμπεράσματα των αρχαιολογικών ανασκαφών που διεξήχθησαν υπό τη διεύθυνση και με τη συμμετοχή της συγγραφέως Ευτέρπης Θεοκλίεβα- Στόιτσεβα.

Πρόκειται για την τοπογραφία της Παλαιοχριστιανικής Μεσημβρίας, που ήταν μια πόλη γειτνιάζουσα με την τότε πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη, που έπαιρνε κι αυτή λάμψη κι επιβλητικότητα μέσα από τη φροντίδα του αυτοκράτορα, κάτι που φαίνεται από τις μεγαλόπρεπες οικοδομές και τα μοναδικά οχυρώματα, από το μοναδικά κατασκευασμένο υδρευτικό σύστημα, τους δρόμους, τις πλατείες… Μια πόλη με αρχαιολογική λοιπόν και ιστορική σημασία.

Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα κτίσματα προχωρεί και η κεφαλαιοποίηση του βιβλίου μας, περιγράφοντας ανά κεφάλαιο την οχύρωση, το σύστημα ύδρευσης και τις περίφημες Θέρμες, τις Βασιλικές και τα ταφικά μνημεία, τα λιμάνια, τις οδούς και τις πλατείες της Μεσημβρίας. Μιλάμε για την τοπογραφία της πόλης από τον 4ο έως τις αρχές του 7ου αιώνα, όπου φαίνεται ότι η Μεσημβρία ήταν μια πόλη που γνώρισε τεράστια ανάπτυξη μαζί με την Κωνσταντινούπολη όπως είπαμε.

Η Μεσημβρία είναι η γενέτειρα της συγγραφέως. Για αυτό το λόγο και η εργασία της είναι έργο ζωής, μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Μια ζωή εκεί, μια ζωή με το όνειρο να μη χαθεί η ιστορία της πόλης της από τις επίσημες καταγραφές της επιστήμης.

Το βιβλίο είναι η διδακτορική διατριβή της συγγραφέως όταν μετά από αγώνες, κόπους και θυσίες, κατάφερε να γίνει διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μεσημβρία είναι από το 1983 μία από τις πόλεις Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Για να γίνει αυτό η κυρία Θεοκλίεβα προσέφερε πολλά. Από το 1975 ακόμη ως φοιτήτρια συμμετείχε στις ανασκαφές. Δούλευε και περιέγραφε κάθε εύρημα με ζήλο. Ειδικά στο Μουσείο της Μεσημβρίας αφιερώθηκε ολόκληρη. Μάλιστα θα λέγαμε ότι είναι προσωπική της δουλειά η δημιουργία του…

Σε συνέντευξή της στην εφημερίδα «Παρατηρητής της Θράκης» και στην κυρία Άννα Πατρωνίδου η συγγραφέας είχε πει: «Είμαι στη Μεσημβρία από τον 5ο αι π.Χ. Μεγάλωσα μέσα στις εκκλησίες και στα μνημεία. Είμαι ντόπια και για αυτό περηφανεύομαι να λέω ότι είμαι εδώ από τον 5ο π.Χ. αιώνα, σε αυτή τη χερσόνησο».

Η Ευτέρπη Θεοκλίεβα – Στόιτσεβα σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στη Σόφια, όπου έκανε και διεθνείς μεταπτυχιακές σπουδές στη Βυζαντινή Αρχαιολογία. Ενόσω ήταν φοιτήτρια παρακολουθούσε τις ανασκαφές στη Μεσημβρία και στη συνέχεια εργάστηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και για 21 χρόνια ήταν προϊσταμένη του Αρχαιολογικού Μουσείου της Μεσημβρίας. Υπήρξε επιστημονική υπεύθυνη των ανασκαφών και έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα σε περιοδικά και έχει συμβάλει στη διοργάνωση επιστημονικών συνεδρίων.

Ασχολήθηκε με τον Βυζαντινό ελληνισμό της Μεσημβρίας και έχει δημοσιεύσει μια μονογραφία με θέμα τα μεσαιωνικά νομίσματα της Μεσημβρίας το 2001 και έχει διοργανώσει και συμμετάσχει σε πλήθος διεθνών συνεδρίων. Έχει ακόμη οργανώσει εκθέσεις νομισμάτων στη Βουλγαρία το 1985,1987, 1989.

Η Ευτέρπη Θεοκλίεβα – Στόιτσεβα πρωτοστάτησε στην δημιουργία και λειτουργία συλλόγων στη Βουλγαρία με την επωνυμία Ελληνοβουλγαρικοί Σύλλογοι. Ιδρυτικό μέλος του Ελληνοβουλγαρικού Συλλόγου Μεσημβρίας διετέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρός του. Όπως λέει «στόχος ήταν να κρατήσουμε τον ελληνικό πολιτισμό, την ελληνική κουλτούρα και παράδοση. Έτσι ξεκινήσαμε με μαθήματα ελληνικής γλώσσας ανάλογα με τις δυνατότητές μας. Χρήματα δεν υπήρχαν και έτσι όλα στηρίχθηκαν στη θέλησή μας να δημιουργήσουμε. Φθάσαμε μέχρι το σημείο να διοργανώνουμε εκδρομές στην Ελλάδα. Ήταν στιγμές συγκινητικές αυτές. Πέρασαν χρόνια και σε όλους αυτούς τους Συλλόγους εντάχθηκαν ως μέλη και Βούλγαροι και αυτή τη στιγμή ένα μεγάλος αριθμός από τα μέλη των Συλλόγων είναι Βούλγαροι».

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τον Μάη του 2011 για πρώτη φορά μετά από επτάμιση αιώνες, η εικόνα της Παναγίας Μεγαριώτισσας – που ονομάστηκε έτσι από τους πρώτους αποίκους της πόλης, τους Μεγαρείς – άφησε τα τείχη της Μεσημβρίας για να επισκεφθεί τα «εγγόνια» της στη Νέα Μεσημβρία της Θεσσαλονίκης! Είναι η εικόνα που αιώνες βρισκόταν στον μοναδικό ναό σε λειτουργία μέσα στην πόλη, αυτόν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Η «κυρία Ευτέρπη», όπως είναι γνωστή στους Έλληνες που επισκέπτονται την Μεσημβρία και την γνωρίζουν μέσα από την ξενάγησή της, είναι παντρεμένη με τον πολιτικό μηχανικό Γιώργο Στόιτσεβ και έχει δύο κόρες, την Γιασμίνα που σπούδασε σκανδιναβική φιλολογία στην Γερμανία και την Αιμιλία, φοιτήτρια Βιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Τέλος, μπορεί την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε και πρωτοπαρουσιάστηκε το βιβλίο η προοπτική των κάθετων αξόνων σύνδεσης με τη Βουλγαρία και του αγωγού να ήταν πιο κοντά, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι αποδυναμώνει αυτή η πραγματικότητα και μια άλλη αρετή και προοπτική που γεννά η έκδοση αυτή: την προοπτική συνεργασίας των χωρών που γειτνιάζουν με τη Θράκη, και όπου ζουν ακόμη θρακιώτες, με βάση την ιστορία και τον πολιτισμό. Η κοινή πορεία που αποδεικνύεται μέσα από το βιβλίο ίσως είναι αφορμή για κοινή εργασία στη βάση του πολιτισμού, όπως τον διαχειρίστηκαν οι κάτοικοι και όπως τον οραματιζόμαστε σήμερα. Μιλώ ίσως για μια ανάδειξη μνημείων και περιοχών, όχι για ανασκάλεμα των ιστορικών και πολιτικών συνθηκών που άφησαν τόσους Έλληνες στη Βουλγαρία εμποδίζοντας συχνά την προσφορά τους και δη στα γράμματα και τον πολιτισμό.

Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι πάνω από όλα πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο με ευσυνειδησία, αγάπη και ιστορική αλήθεια.

Το βιβλίο μπορείτε να το προμηθευτείτε από εδώ http://www.dimokriteio.gr/

http://www.youtube.com/watch?v=bPlm83g8WhM