Ένα τέταρτο του αιώνα. Μόλις είχα πάρει πτυχίο και είχα υπηρετήσει τη θητεία μου. Αν και ο σκοπός μου ήταν να ασχοληθώ με παρεμφερές με το αντικείμενό μου θέμα (τρισδιάστατες απεικονίσεις μνημείων). Είχα μάλιστα βρει εκτός από σχολή και τα ανάλογα τότε μηχανήματα και λογισμικό της Silicon Graphics. Για διάφορους λόγους το όνειρο έμεινε μόνο όνειρο και η ζωή μου συνεχίστηκε σε ένα χωριό της Ροδόπης, τη Μαρώνεια. Εκεί και με πολύ δουλειά έστησα ένα από τα πρώτα γραφεία οικοτουρισμού στη χώρα. Ποδήλατα βουνού, κανό, τηλεσκόπια για παρατήρηση πουλιών, αναρρίχηση βράχου, ξεναγήσεις στο σπήλαιο και πολύ περπάτημα.

ΕΝΦΙΑ 17.500€
Μετά από τρία χρόνια ακολουθεί το μεγάλο τόλμημα. Η δημιουργία από το μηδέν του Ρωξάνη Country House. Με δουλειά, επιμονή, αφοσίωση όλης της οικογένειας, ωράρια 24 ωρών-7ημερών για τα επόμενα 15 χρόνια καταφέραμε να χτίσουμε από το μηδέν ένα ξενώνα που αποτελούσε σημείο αναφοράς του οικοτουρισμού στην περιοχή. Με πελάτες κυρίως έλληνες. Η Θράκη ήταν για ένα διάστημα trend. Επίσης παλέψαμε επί χρόνια φέρνοντας τουρίστες από Βέλγιο, Ολλανδία, Δανία και Μ. Βρετανία.  Το 2001 μια καταστροφική πυρκαγιά κατακαίει όλο τον Ίσμαρο (το βουνό που είναι χτισμένο το ξενοδοχείο) στερώντας μου δυνατότητες. Χωρίς την παραμικρή υποστήριξη καταφέραμε για ακόμα μία φορά να σταθούμε όρθιοι μετά από τρία χρόνια. Μέχρι το 2010 όπου άρχισε ουσιαστικά να φαίνεται η οικονομική κρίση. Και εκεί που θα έπρεπε λογικά το κράτος να βάλει πλάτη σε μια επιχείρηση που απασχολούσε 12 μήνες το χρόνο 6-7 άτομα σε ένα ακριτικό χωριό 500 κατοίκων, 850 χιλιόμετρα από την Αθήνα, αποφάσισε «σοφά» να μου βάλει 17.500€ ΕΝΦΙΑ.

Οι πάγιοι φόροι ενός ξενώνα 25 δωματίων
Θα σας αναλύσω λοιπόν εδώ τους πάγιους φόρους που αυτή η χώρα ζητάει από ένα ξενώνα 25 δωματίων. Πρώτος όπως ήδη είπα ο ΕΝΦΙΑ. Μετά από το ταμείο περνάει κάθε μήνα ο δήμος. Μέχρι το 2012 ή 13 αν θυμάμαι καλά πλήρωνα 2% επί του τζίρου το χρόνο. Επίσης ο δήμος παίρνει πάγια από το λογαριασμό της ΔΕΗ 5.500€ το χρόνο. Μετά έρχονται οι μικροί πάγιοι φόροι. Τέλος επιτηδεύματος 600€, ΑΕΠΙ 1000+, διαφόρων ειδών ετήσιες άδειες, δύο επιμελητήρια( τα οποία όπως και ο δήμος δεν πρόσφεραν στην επιχείρηση ΤΙΠΟΤΑ). Υπολογίστε επίσης ότι η επιχείρηση αυτή έχει ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος. Όλοι μαζί οι πάγιοι φόροι μαζεύουν ετησίως 25-30 χιλιάδες ευρώ. Χωρίς το ΦΠΑ και το εισόδημα. Όλο αυτό όπως καταλαβαίνει κάποιος δεν βγαίνει παρά μόνο με μεγάλες πληρότητες για πολλούς μήνες. Κάτι τέτοιο στην περιοχή μας δεν υπάρχει. Και μια επιχείρηση μικρής δυναμικής και εμβέλειας δεν μπορεί να το πετύχει όσο και αν προσπαθήσει. Κι αυτό γιατί ο τουρισμός σαν οικονομία είναι συνδυαστικός και άλλων οικονομιών.
 
– Χρειάζεσαι κοντά ένα αεροδρόμιο με πτήσεις εξωτερικού.
– Χρειάζεσαι 2-3 πρακτορεία τουρισμού που θα ασχολούνται με εισερχόμενο τουρισμό. Θες ένα στοιχειωδώς καλό δίκτυο εστίασης και διασκέδασης.
– Χρειάζεσαι υποδομές ξενάγησης. Αξιοποιημένους αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία επισκέψιμα, οργανωμένα πάρκα, πολιτιστικά κέντρα, κ.α.
 
Στα 25 αυτά χρόνια καμία επένδυση της πολιτείας δεν έγινε σε τέτοια αντικείμενα. ΚΑΜΙΑ. Εκτός από αυτό στα χρόνια αυτά διαπίστωσα μια διαχρονική ανικανότητα αντίληψης των πολιτικών της περιοχής αλλά και του κέντρου να αντιληφθούν ότι η αρχή της τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής επιβάλλεται να ξεκινήσει με ανάπτυξη ακριβώς αυτών των υποδομών. Έφτασα στο σημείο να τονίζω ότι είναι άσκοπο να πηγαίνουμε σε εκθέσεις – π.χ. birdwatching–  όταν στην περιοχή δεν έχουμε όχι μόνο οργανωμένο πάρκο αλλά ούτε βασικές υποδομές όπως ένα παρατηρητήριο,  μα ούτε ένα.  

Πρώτα  υποδομές και μετά όλα τα άλλα
Πρώτα λοιπόν υποδομές και μετά όλα τα άλλα. Αυτό δεν έγινε ποτέ. Δεν έγινε ούτε στους υπόλοιπους διπλανούς νομούς στο βαθμό που απαιτείται προκαλώντας μια συνολική υποβάθμιση στην ποιότητα παροχής ολοκληρωμένου προϊόντος. Είναι προφανές ότι όταν φέρνεις κάποιον για να δει ένα εθνικό πάρκο, το οποίο είναι πάρκο μόνο κατ΄ ευφημισμό ότι έχεις μεγάλο πρόβλημα και σκληρές συνέπειες. Ποιες είναι αυτές οι συνέπειες; Η όποια ιδιωτική προσπάθεια σε οποιαδήποτε με τον τουρισμό σχέση να καταρρέει άδοξα. Επί χρόνια προσπάθησα να πείσω για το μάταιο του να ξοδεύονται εκατομμύρια είτε για να διαφημιστούν παραλίες σε μια περιοχή που δεν έχει ισχυρές βάσεις για τουρισμό παραλίας είτε να διαφημιστούν υπαρκτά-ανύπαρκτα πράγματα όπως τα εθνικά πάρκα και το περιβάλλον της περιοχής αφού αυτά είναι ουσιαστικά απροσπέλαστα.

Καταλυτική για την όποια βιωσιμότητα η υπερφορολόγηση
Σε αυτές τις συνθήκες λοιπόν έρχεται να προστεθεί η οικονομική κρίση. Αυτό όμως που ήταν και είναι καταλυτικό για την όποια βιωσιμότητα είναι η υπερφορολόγηση. Όσες περικοπές και αν έκανα για να ανταπεξέλθω δεν άφησαν περιθώρια επιβίωσης. Μια επιχείρηση που οριακά πρόσφερε στα εκτός κρίσης χρόνια ένα μικρό εισόδημα δεν είχε καμιά τύχη απέναντι στα τεράστια για τα δεδομένα της ποσά φόρων. Συνδυαστικά με όσα πριν ανέφερα το όνειρο ενός τότε νέου ανθρώπου κατάντησε κουρέλι μέσα σε ένα περιβάλλον που αρνήθηκε με πείσμα να δεχτεί αυτό που στα λόγια υποτίθεται στήριζε ως περιφερειακή ανάπτυξη.

Υποβάθμιση των όρων ζωής στο οικισμό
 Σε όλα τα παραπάνω προστέθηκε και η υποβάθμιση των όρων ζωής στο οικισμό. Το σχολείο και το νηπιαγωγείο έκλεισαν. Ο αστυνομικός σταθμός καταργήθηκε. Το αγροτικό ιατρείο έκλεισε. Η συνένωση των δήμων έφερε την πλήρη αδιαφορία στην επιφάνεια και την ανικανότητα των διοικούντων να είναι καθοριστική της κακής μοίρας για την περιοχή. Σήμερα ο οικισμός με 300 μόνιμους κατοίκους οι περισσότεροι άνω των 60 ακόμα και η βιολογική συνέχεια του χώρου φαντάζει ως όνειρο μόνο. Ποιος θα εργαστεί στους ελαιώνες; Ποιος θα βγάλει το κοπάδι στο βουνό; Ποιος θα μείνει τελευταίος;

Παραδείγματα τουρισμού εκ του …μηδενός
Για να πείσω τους δήθεν αρμόδιους τόσα χρόνια για τα διάφορα θέματα του τουρισμού είχα πάντα δύο παραδείγματα. Το ένα παράδειγμα που έδειχνε περίτρανα ότι μπορείς να δημιουργήσεις τουριστικό περιβάλλον από το μηδέν στο χειρότερο μέρος του πλανήτη είναι αυτό του Λας Βέγκας όπου όλα δημιουργήθηκαν από το μηδέν μέσα στην έρημο και πέτυχαν να φιλοξενούν 41 εκατομμύρια τουρίστες το χρόνο. 522.399 πτήσεις είχε το αεροδρόμιο του το 2014. Για να το κάνω ακόμα πιο συναρπαστικό θα πω ότι εκμεταλλεύτηκαν τουριστικά ακόμα και τις πυρηνικές δοκιμές που γίνονταν μαζικά τη δεκαετία του 50 λίγο έξω από την πόλη. Έτσι πάντα θεωρούσα ως άσχετο με τον τουρισμό όποιον έλεγε ότι η τάδε περιοχή δεν έχει τουριστικές δυνατότητες.
 
Το άλλο παράδειγμα αφορά ένα αντικείμενο που ακόμα αποτελεί αντικείμενο ειρωνείας όταν το αναφέρει κάποιος ως αναπτυξιακή προοπτική και είναι ο οικοτουρισμός ή περιβαλλοντικός τουρισμός. Το πάρκο Lake District στην Αγγλία φιλοξενεί κάθε χρόνο 15 εκατομμύρια επισκέπτες. Αυτοί οι επισκέπτες κάνουν 22 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις το χρόνο και αφήνουν περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ στη περιοχή. Η περιοχή είναι σε μέγεθος όσο ο νομός Ροδόπης και Ξάνθης και έχει περίπου 40.000 κατοίκους. Το αντίστοιχο πάρκο της περιοχής μας έχει 12.000 επισκέπτες. Μπορεί λοιπόν ο περιβαλλοντικός τουρισμός να αποτελέσει το κρίσιμο τουριστικό πλεονέκτημα της περιοχής μας αρκεί να το θέλουμε και να το σχεδιάσουμε σωστά.
 
Οι αριθμοί είναι συντριπτικοί πάντα. Κάποιοι εκεί στο εξωτερικό αποφάσισαν ότι οι αριθμοί θα πρέπει να είναι για αυτούς συντριπτικά θετικοί και έκαναν ό,τι χρειάζεται για αυτό και πέτυχαν. Εδώ κάποιοι αποφάσισαν ότι οι αριθμοί έπρεπε να είναι συντριπτικά αρνητικοί για όσους τολμήσαμε μέσα από δημευτικούς φόρους και εισφορές.

Το Ρωξάνη σε μια νέα εποχή
Το Ρωξάνη λοιπόν περνάει σε μια νέα εποχή. Ένα μεγάλο τουριστικό γραφείο αναλαμβάνει το αποκλειστικό management για τα επόμενα χρόνια. Επιμένω ότι η περιοχή μπορεί να γίνει τουριστικός προορισμός. Δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλες περιοχές. Η Περιφέρεια πρέπει να ξεκινήσει τώρα ένα πλαίσιο δημιουργίας τουριστικών πόλων που θα περιλαμβάνει αρχαιότητες, επισκέψιμα μνημεία, αξιοποίηση του σπηλαίου, δημιουργία αρχαιολογικού-γεωλογικού πάρκου στην Ισμάρα και επιτέλους λειτουργία και προστασία των εθνικών πάρκων με άλλους όρους.
 
Εύχομαι η προσπάθεια αυτή να πετύχει τους στόχους της και να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα στον τόπο που αγάπησα και επένδυσα τα πάντα. Το αρχαίο θέατρο να γίνει επιτέλους το επίκεντρο ενός φεστιβάλ. Να αναδειχθεί η μοναδικότητα του σπηλαίου. Να σωθεί το αρχαιοτοπίο* που περπάτησε ο Οδυσσέας και τόσο αχάριστα θέλουμε να καταστρέψουμε φτιάχνοντας ένα εκτρωματικό δρόμο. Να είμαστε υπερήφανοι που θα αφήσουμε στα παιδιά μας τις δύο λίμνες και πέντε λιμνοθάλασσες με τη μοναδική βιοποικιλότητα. Τα τοπικά προϊόντα να βρουν τη θέση τους στα καλύτερα ράφια της Ευρώπης.
 
Η ζωή της Ρωξάνης λοιπόν συνεχίζεται. Αλλάζουν οι ρόλοι αλλά το όνειρο παραμένει εδώ, ακόμα ζωντανό. Θα παρακολουθήσω το νέο εγχείρημα με ενδιαφέρον και φυσικά θα βοηθήσω σε κάθε του πτυχή. Η επιτυχία του θα αφορά όλους μας.
 
*αρχαιοτοπίο: Λέξη που δημιούργησα για να περιγράψω το μοναδικό περιβάλλον της αρχαίας Ισμάρας που παραμένει αναλλοίωτο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και κινδυνεύει από ένα σχεδιαζόμενο και άχρηστο δρόμο.

Ο κ. Γιώργος Βολουδάκης είναι επιχειρηματίας στη Ροδόπη (Hotel Ρωξάνη και  V15)